Başvuru, başvurucunun performansının düştüğü gerekçesiyle toplu sözleşme hükümleri kapsamında aldığı iyileştirme zammının kesilmesine karar verilmesi nedeniyle sendika hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Başvurucu, İzmir'in Buca Belediyesinde mühendis olarak çalışmaktadır TÜM BEL-SEN Sendika üyesidir. Belediye ile TÜM BEL-SEN arasında toplu sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre belli şartlarda memur personele almakta oldukları aylıklarına ek her ayın 15. günü 350 TL iyileştirme zammının ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Toplu sözleşmenin 3. maddesinin alt bendinde "Belediye Başkanı görev ve sorumluluklarını yerine getirmediğini tespit ettiği memuru Toplu İş Sözleşmesi maddi haklarından yararlandırmaz." hükmünün yer aldığı, bu hükme göre iyileştirme zammının ödenmesi konusunda belediye başkanına takdir yetkisi tanındığı belirlenmiştir.
Başvurucuya Belediyenin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü tarafından gönderilen yazıda; görev ve sorumluluklarını yerine getirmediği gerekçesiyle toplu sözleşme hükümleri kapsamında yer alan iyileştirme zammından yararlandırılmayacağı bildirilmiştir. Başvurucu, iyileştirme zammından yararlandırılmamasına ilişkin işlemin iptali talebiyle dava açmıştır. İzmir 3. İdare Mahkemesi işlemin iptaline karar vermiştir.
Temyiz üzerine Danıştay Onuncu Dairesi ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermiştir. Danıştay'ın bozma kararı üzerine İzmir 3. İdare Mahkemesi davanın reddine karar vermiştir. Danıştay Onuncu Dairesi ilk derece mahkemesi kararını onamıştır. Başvurucunun karar düzeltme talebinde bulunması üzerine Danıştay Onuncu Dairesi karar düzeltme talebinin reddine karar vermiştir.
Belediyede memur olan Başvurucu, toplu sözleşme hükmüne bağlı mali bir haktan haksız bir biçimde yararlanamadığından yakınmıştır. Buna karşın mahkemeler başvurucunun toplu sözleşme hakkının bulunmadığını değerlendirmiştir.
Mahkemeler, 657 sayılı Kanun'un 146. maddesi hükmünü yorumlarken Anayasa'nın sendika hakkına ilişkin hükümlerini ve uluslararası düzenlemeleri gözardı eden oldukça dar bir yorumu benimsemiştir. Üstelik davanın devam ettiği sırada Anayasa koyucunun yapılan Anayasa değişikliği ile toplu sözleşme hakkına anayasal bir koruma getirmesi de Kanun maddesinin yorumlanmasında dikkate alınmamıştır. Anayasa Mahkemesi kanun hükmünün söz konusu dar yorumunun bir belediye ile sendika arasında sendika üyelerinin menfaatlerine yapılan ve sendika hakkının özünde var olan bir sözleşmenin iptalini haklı göstermeye yeterli gelmediği kanaatine ulaşmıştır. Bu bağlamda zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiği gösterilemeyen müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak kabul edilmesi mümkün olmamıştır.
Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmiş. yeniden yargılama yapılmasına karar verilmiştir.
Başvuru Numarası: 2018/27682
Karar Tarihi: 4/10/2023
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/01/20240109-17.pdf
Toplu sözleşmenin 3. maddesinin alt bendinde "Belediye Başkanı görev ve sorumluluklarını yerine getirmediğini tespit ettiği memuru Toplu İş Sözleşmesi maddi haklarından yararlandırmaz." hükmünün yer aldığı, bu hükme göre iyileştirme zammının ödenmesi konusunda belediye başkanına takdir yetkisi tanındığı belirlenmiştir.
Başvurucuya Belediyenin İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü tarafından gönderilen yazıda; görev ve sorumluluklarını yerine getirmediği gerekçesiyle toplu sözleşme hükümleri kapsamında yer alan iyileştirme zammından yararlandırılmayacağı bildirilmiştir. Başvurucu, iyileştirme zammından yararlandırılmamasına ilişkin işlemin iptali talebiyle dava açmıştır. İzmir 3. İdare Mahkemesi işlemin iptaline karar vermiştir.
Temyiz üzerine Danıştay Onuncu Dairesi ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermiştir. Danıştay'ın bozma kararı üzerine İzmir 3. İdare Mahkemesi davanın reddine karar vermiştir. Danıştay Onuncu Dairesi ilk derece mahkemesi kararını onamıştır. Başvurucunun karar düzeltme talebinde bulunması üzerine Danıştay Onuncu Dairesi karar düzeltme talebinin reddine karar vermiştir.
Belediyede memur olan Başvurucu, toplu sözleşme hükmüne bağlı mali bir haktan haksız bir biçimde yararlanamadığından yakınmıştır. Buna karşın mahkemeler başvurucunun toplu sözleşme hakkının bulunmadığını değerlendirmiştir.
Mahkemeler, 657 sayılı Kanun'un 146. maddesi hükmünü yorumlarken Anayasa'nın sendika hakkına ilişkin hükümlerini ve uluslararası düzenlemeleri gözardı eden oldukça dar bir yorumu benimsemiştir. Üstelik davanın devam ettiği sırada Anayasa koyucunun yapılan Anayasa değişikliği ile toplu sözleşme hakkına anayasal bir koruma getirmesi de Kanun maddesinin yorumlanmasında dikkate alınmamıştır. Anayasa Mahkemesi kanun hükmünün söz konusu dar yorumunun bir belediye ile sendika arasında sendika üyelerinin menfaatlerine yapılan ve sendika hakkının özünde var olan bir sözleşmenin iptalini haklı göstermeye yeterli gelmediği kanaatine ulaşmıştır. Bu bağlamda zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiği gösterilemeyen müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olarak kabul edilmesi mümkün olmamıştır.
Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa’nın 51. maddesinde güvence altına alınan sendika hakkının ihlal edildiğine karar verilmiş. yeniden yargılama yapılmasına karar verilmiştir.
Başvuru Numarası: 2018/27682
Karar Tarihi: 4/10/2023
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/01/20240109-17.pdf
