1512 sayılı Noterlik Kanunu'nda yapılan 23.06.2022 tarihli değişiklik ile noterlerin yapacakları işler arasına taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapmak ve bu sözleşmeyi taraflardan birinin talep etmesi, harç ve giderleri ödemesi hâlinde tapu bilişim sistemi vasıtasıyla tapu siciline şerh vermek, taşınmaz satış sözleşmesi yapmak da eklenmiş, Kanun'un 61/A maddesi ile noterlerin taşınmaz satış sözleşmesi yapmasına ilişkin genel esaslar düzenlenerek, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile belirleneceği hüküm altına alınmıştır. 

Bahse konu kanun hükmüne istinaden 11.01.2023 tarihli ve 32070 sayılı Resmî Gazete'de "Noterler Tarafından Düzenlenen Taşınmaz Satış Sözleşmelerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" (Yönetmelik) yayımlanmış ve aynı gün yürürlüğe girmiştir. 

Yayımlanan bu yönetmelikle, Noter tarafindan düzenlenmesi istenilen taşınmaz satış sözleşmesine başvuru, sözleşmenin düzenlenmesi, şekli, içeriği, hazırlanması ve sözleşmenin yapılması ile beraber tapu harcı ve noter ücreti belirlenmiştir.

Yönetmelik m. 5 vd. hükümlerine göre noterde taşınmaz satış sözleşmesi düzenlenmesini isteyenler Türkiye Noterler Birliği'nin (Birlik) e-randevu/başvuru uygulamasından e-Devlet kapısı aracılığıyla başvuru yapabilirler. Tarafların sisteme yüklenilmesi istenilen belgelerin asıllarını da noterliğe müracaatta ibraz etmeleri gerekmektedir. Bu belgeler sisteme işlenildiği anda Türkiye Noterler Birliği Bilgi Sistemi'ne de (TNBBS) yüklenir. Ayrıca başvuruda sözleşmenin düzenlenmesi istenilen noter de seçilir ve TNBBS'ye gönderilen evraklar seçilen bu notere sistem aracılığıyla iletilir. 

Noter sözleşmeyi düzenlerken, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi'ndeki (TAKBİS) sözleşme şekli ve içeriği gözetilerek Birlik tarafından TNBBS'ye kaydedilen sözleşme örneğini kullanır. Noter düzenlediği başvuru belgesini Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne (Genel Müdürlük) Tapu ve Kadastro Paylaşım Sistemi'nden (TAKPAS) iletir ve yine satışı yapılacak taşınmaza ilişkin ayrıntılı tapu kayıt bilgileri ve diğer belge ve bilgileri de TAKPAS üzerinden sorgular. Taşınmaza ilişkin kayıt ve belgelerin eksik olması halinde ise eksiklikler taşınmazın kayıtlı olduğu tapu müdürlüğünden TAKPAS aracılığıyla talep edilir ve tapu müdürlüğünce giderilen eksiklikler en geç üç iş günü içerisinde TAKBİS'e yüklenir. 

Bu aşamalardan sonra noter taşınmaz üzerindeki her türlü kısıtlamayı dikkate alır ve taşınmaz satışıyla ilgili mevzuatta yer alan sınırlamalar ile usul ve esasları gözeterek hak sahibini belirler ve taşınmazın satışına engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşmeyi hazırlar. Sözleşmeye, tescili bozan veya hükümsüz kılan kayıt ve şart yazılamaz. Yönetmeliğin 9. maddesine göre hesaplanan tapu harcı için noter, e-tahsilat seri numarası ve ödeme yöntemi ile sözleşmenin imzalanmasına yönelik randevu tarih ve saatini taraflara kısa mesajla bildirir. Randevu tarih ve saatinde noterlikte hazır bulunmayan taraflara, on gün içinde noterliğe müracaat etmeleri hâlinde işlemin yapılacağı, aksi takdirde başvurunun iptal edileceği bilgisi aynı gün kısa mesajla bildirilir. 

Noter, sözleşmeyle ilgili işlemleri bizzat yapar ve taraflara taşınmaz üzerinde hak ve yükümlülükler varsa bunlar hakkında bilgi verir. Mevcut hak ve yükümlülüklerin varlığı kabul edilerek işlemin sonuçlandırılması talep edildiği takdirde, taşınmaz üzerindeki hak ve yükümlülükler sözleşmeye doğru ve tam olarak yazılarak, bunların kabul edildiğine dair beyan alınır. 

Noter, taşınmazın satışını kısıtlayıcı veya satışa engel hukuki bir durumun bulunmadığını tespit ettikten sonra sözleşmeyi taraflara imzalatıp TAKBİS'ten yevmiye numarası alarak sözleşmeyi ve diğer belgeleri TAKBİS'e kaydeder. Sözleşmenin TAKBİS'e kaydından sonra tapu müdürlüğünce taşınmazın tapu siciline tescili sağlanır. Sözleşme ile diğer belgeler süresiz saklanmak üzere noter tarafindan TNBBS'ye kaydedilir ve fiziki olarak arşivlenir. Tapu kayıt örneği ve diğer belgelerden hak sahibinin belirlenemediği veya satışa engel hukuki bir durumun varlığı hâlinde noterlerce satış işlemi gerçekleştirilmeyecektir. Sözleşmede; silinti, kazıntı ve çıkıntı yapılamaz. Taraflara, sözleşme imzalandıktan sonra tescilin tamamlanmasını müteakip, noter tarafından tapu senedi verilir. 

Yönetmeliğin üçüncü bölümünde bulunan Çeşitli ve Son Hükümler başlığı altındaki diğer hükümler ise şu şekildedir: 

Noter, hazırladığı sözleşme için 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarifenin "I-Tapu işlemleri" başlıklı bölümünün (20) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca tapu harcını hesaplar. 

Taşınmaz satış işlemi için ayrıca Genel Müdürlük döner sermaye işletmesine gelir kaydedilmek üzere 25/11/2010 tarihli ve 6083 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Kanununa ekli (1) sayılı tarife cetveli esas alınarak döner sermaye hizmet bedeli hesaplanır. 

Sözleşme damga vergisinden ve bu işlemlere ilişkin düzenlenen kâğıtlar değerli kâğıt bedellerinden istisnadır. 

Noter ücreti taşınmazın değerine göre beş yüz Türk lirasından az ve dört bin Türk lirasından fazla olamaz ve ücret tarifesinde gösterilir. Bu miktarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır. 

Bu Yönetmelik hükümleri Kanunun geçici 21 inci maddesinin ikinci fikrası uyarınca, aynı Kanunun 61/A maddesinde kurulması öngörülen bilişim sisteminin kurulduğunun Adalet Bakanlığı resmi internet sitesinde duyurulduğu tarihe kadar uygulanmaz.